Magazyny działu archeologii pełne są niekończących się opowieści. Jedna z nich ma swój początek między 98-117 rokiem n.e. w Wiecznym Mieście. Możemy ją snuć dzięki badaniom archeologicznym prowadzonym w 2010 roku na Placu Klasztornym w Inowrocławiu. Odnaleziono tam srebrny denar z podobizną cesarza Trajana. Kontynuujemy cykl prezentowania zabytków Muzeum na przypadający w tym roku jubileusz 90-lecia tej instytucji.
Dlaczego ów denar jest wyjątkowy? Przecież w magazynach muzealnych są inne monety antyczne, rzadsze i lepiej zachowane. Otóż wyjątkowe jest w nim wszystko. Takie monety najczęściej pochodzą z osad, cmentarzysk czy skarbów powiązanych z czasami w których były wybite (okres wpływów rzymskich). Na podstawie miejsc ich odkrycia odtwarza się drogi handlowe jak „szlak bursztynowy”. Nieraz trafiały do skarbów średniowiecznych jako źródło cennego kruszcu.
Nasz denar pochodzi z cmentarza nowożytnego. Specjalnie zrobiono w nim otwór i to na tyle delikatnie żeby nie uszkodzić wizerunku cesarza Trajana ani napisu. Rewers monety niemal idealnie wygładzono, usuwając antyczną personifikację – postać kobiety. Kawałek srebra przestał być monetą, a stał się medalikiem.
Na ile był cenny i dla kogo? W nawie kościoła franciszkanów spoczęła około 30-letnia szlachcianka, może wyjątkowa mieszczka z tym przedmiotem na szyi. Kim była? Kto ją pożegnał, płakał po jej odejściu? Ktoś podarował jej medalik z „dobrym cesarzem”, jak określano Trajana, a może miał to być jakiś święty? Była to pamiątka z pielgrzymki do Rzymu czy raczej moneta znaleziona w okolicy? Wiele pytań można jeszcze zadać i uzyskać choć cześć odpowiedzi. Jeżeli nie uda poznać się jej imienia to może kiedyś uda się spojrzeć w jej oczy. Współczesna technika umożliwia rekonstrukcję wyglądu na podstawie szczątków.
Zabytki spoczywające w muzealnych magazynach są chętnie i bezpłatnie udostępniane osobom prowadzącym badania naukowe i chcącym na łamach swoich prac pokazać je światu.
Z przyjemnością przedstawiamy jeden z najnowszych owoców takiej działalności.
Jest to dwujęzyczna książka pt. Okruchy starożytności / Slivers of Antiquity. Interesujące i bardzo ładne wizualnie wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. Praca poświęcona wykorzystaniu starożytnych monet w średniowieczu i czasach nowożytnych. Jedną z nich jest nasza niezwykła moneta.
Autorom i wydawcom gratulujemy publikacji. Z przyjemnością polecamy ją miłośnikom przeszłości Kujaw. Przypominamy, że w muzeum działa biblioteka i czytelnia.
Artkuł ukazał się w Tygodniku Informacyjnym Powiatu, Miast i Gmin 26 lutego 2021 r.
